پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- از آهن قراضه به عنوان طلای صنعت فولاد یاد می‌شود، فلزاتی مستعمل و غیرقابل استفاده که به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی در صنعت فولاد نقش تسهیل‌کننده داشته و به همراه ماده اولیه فولاد یعنی محصولات فرآوری شده سنگ‌آهن امکان تولید فولاد را فراهم می‌کند.
در واقع اهمیت این کالای از رده خارج در صنعت فولاد به قدری است که ناچارا در برخی از موارد صنعت چاره‌ای جز تن دادن به واردات نداشته و برای تامین نیاز خود به خودروهای از رده خارج و محصولات فلزی سایر کشورها وابسته است. این درحالی است که در داخل کشور هر ساله غیر از محصولات و کالاهای فرسوده شاهد حضور تعداد زیادی از خودروهای فرسوده هستیم که به تنهایی قادر است تمام نیاز کشور را به آهن قراضه تامین کند موضوعی که به نظر می‌رسد نیازمند برنامه‌ریزی و ایجاد سیستمی منطقی برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است. به همین جهت و برای اطلاع از اهمیت آهن قراضه در صنعت فولاد گفت‌وگویی را با محمدحسن تقی‌زاده، مسئول مطالعات مواد اولیه طرح جامع فولاد ترتیب داده‌ایم که در زیر می‌خوانید.
چرا از قراضه آهن به عنوان طلای استراتژیک صنعت فولاد یاد می‌شود؟
قراضه آهن و فولاد شاید در نگاه اول کالایی بی‌استفاده، فاقد ارزش و کارآیی محسوب شود که بهترین راه خلاصی از آن معدوم کردن آن است، اما همین ماده بی‌ارزش در جایی دیگر حکم طلا پیدا می‌کند. تا جایی که فولادسازان و کارخانه‌های مرتبط، بدون قراضه و البته سنگ آهن تقریبا بیکار می‌شوند. در واقع صنعت بازیافت، یک صنعت مهم و اساسی در کشور به شمار می‌آید که طی آن ضایعات و قراضه‌های آهن و فولاد به دلیل خاصیت تجدیدپذیر بودن آن جمع‌آوری و با ذوب و تبدیل به شمش، قابلیت استفاده در صنعت را دوباره پیدا می‌کند. شمش تولید شده در کارگاه‌های ریخته‌گری به قطعات با ارزش مبدل می‌شود و به این وسیله قراضه و ضایعات آهن و فولاد دوباره به چرخه مصرف وارد می‌شود.
استفاده از قراضه چه مزایایی می‌تواند به همراه داشته باشد؟
امروزه قراضه آهن و فولاد نه تنها در بازارهای داخلی، بلکه در بازارهای جهانی از رونق بسیار خوبی برخوردار است. چراکه بازگشت مجدد یک تن قراضه به چرخه تولید فولاد موجب صرفه‌جویی ۱۱۳۴ کیلوگرم سنگ‌آهن، ۶۳۵ کیلوگرم کک و ۵۵ کیلوگرم آهن می‌شود. در ضمن استفاده از قراضه‌ها در چرخه تولید صرفه‌جویی ۷۵ درصدی در مصرف انرژی را نیز فراهم خواهد کرد. به طور کلی بازیافت از به هدررفتن منابع سودمند و سرمایه‌های ملی جلوگیری می‌کند و مصرف مواد خام و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد.]
نحوه استفاده از قراضه را توضیح دهید؟
درحال‌حاضر ۳۵ درصد از تولید فولاد در کشور توسط کوره‌های قوس الکتریکی و ۶۵ درصد به صورت کوره‌بلند صورت می‌گیرد به گونه‌ای که در روش کوره بلند حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد و در روش آهن اسفنجی (قوس الکتریکی) ۱۰ تا ۱۰۰ درصد قراضه مورد مصرف قرارمی‌گیرد. البته شکل‌های استفاده از این محصول در کارخانه‌ها شامل استفاده در کارخانه‌های ذوب آهن به منظور کاهش دمای ذوب و افزایش راندمان وکیفیت آن و همچنین ذوب قراضه‌ها و تبدیل آنها به شمش به منظور تولید مواد اولیه مورد استفاده کارگاه‌های ریخته‌گری در سطح کشور است.
قراضه از چه صنایعی تامین می‌شود و میزان تولید آن در کشور چقدر است؟
به‌طورکلی در دنیا قراضه‌ها از صنایع خودرو، کشتی‌سازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی و کارخانه‌های فولاد تولید می‌شود. این در حالی است که میزان تولید قراضه در کشور حدود ۲ میلیون تن در سال بوده که سرانه بازیافت آن حدود ۲۶ کیلوگرم است. البته امریکا به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قراضه در سال ۲۰۱۰ با تولید ۶۷ میلیون تن قراضه و بازیافت سرانه ۱۸۴ کیلوگرم محسوب می‌شود. در واقع از مهم‌ترین مواردی که می‌توان نسبت به موضوع کم بودن سرانه بازیافت قراضه در کشور مطرح کرد شامل کم توجهی به این مسئله و نبود سازمان مشخص برای رسیدگی به جمع‌آوری قراضه‌های آهن از سطح شهرها و هدر رفتن این محصول به صورت دور ریز و همچنین استفاده بیش از حد لوازم و وسایل مصرفی همچون اتومبیل و لوازم خانگی توسط مصرف‌کنندگان در جامعه عنوان کرد.
میزان واردات قراضه به کشور چقدر است؟
میزان واردات آهن قراضه به کشورمان در اشکال مختلف حدود ۱۵۰ هزار تن در سال است که البته با توجه به توسعه صنعت فولاد و پیش‌بینی تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ به طور قطع با کمبود مواد اولیه مواجه خواهیم شد و نیازمند واردات بیشتر قراضه از سایر کشورهای منطقه خواهیم بود.
این در حالی است که می‌توان از قراضه‌های تولید شده در سایر کشورهای منطقه همچون عراق و افغانستان استفاده بهینه در صنعت فولاد کرد و با خریداری قراضه‌های جنگی و مصرفی این کشورها و فرآوری مجدد آن نیاز واحدهای تولید فولاد را تامین کرد.
چه راهکاری برای توسعه صنعت بازیافت قراضه آهن دارید؟
در کشور ما باید به صورت جدی فرهنگ بازیافت نهادینه شود و یک فرهنگ‌سازی تاثیرگذار درخصوص جداسازی نه تنها قراضه‌های آهنی بلكه سایر محصولات برگشت‌پذیر در جامعه صورت‌گیرد. البته ایجاد واحدهای مشخص برای جمع‌آوری این نوع محصولات از ضروریات بوده تا از این طریق هم از ورود دلالان به این صنعت جلوگیری گردد و همچنین بتوان این محصولات را در اختیار مصرف‌کنندگان واقعی قرار داد. در واقع باید به این موضوع اشاره کرد که وجود قراضه‌ها علاوه بر اهمیت بالا می‌تواند خطرات زیادی به دلیل همراه داشتن مواد سمی، رادیواکتیوی و مواد منفجره در پی داشته باشد که باید این محصولات به صورت سنگین و نیمه سنگین طبقه بندی شوند.
منبع: گسترش صنعت