پایگاه خبری تحلیلی فولاد(ایفنا)- ایران با دارا بودن 3میلیارد تن ذخایر قطعی و انواع سنگ‌آهن جزو 11 کشور برتر دارنده ذخایر سنگ‌آهن در جهان است که این موضوع کشور را از نظر تولید سنگ‌آهن و کل زنجیره ارزش، دارای مزیت نسبی کرده است.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، مزیتی که به دلیل عدم توازن توسعه در حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد، به خصوص فاصله سرمایه‌گذاری صورت گرفته در استخراج سنگ‌آهن، تولید کنسانتره و گندله، همچنین عدم آزاد‌سازی قیمت سنگ‌آهن در داخل کشور ایجاد شده، هم اکنون ظرفیت تولید کنسانتره و گندله کمتر از ظرفیت تولید و استخراج سنگ‌آهن است. در این گزارش عدم سرمایه‌گذاری متناسب و متعادل و توسعه نامتوازن حلقه‌های مختلف زنجیره ارزش در سال‌های گذشته که بخش تولید فولاد را با مشکل مواجه کرده، مورد تاکید قرار گرفته است.
کمبود سرمایه‌گذاری را می‌توان عمده چالش تولید فولاد در کشور دانست چالشی که با شدت گرفتن تحریم‌ها به اوج رسید و این امر عدم پیشرفت هفت طرح فولادی در کشور را نیز در‌برداشت. طرح‌هایی که تحت عنوان هشت طرح فولادی از سال 1385 با هدف عدالت صنعتی در کشور آغاز شد و با بروز مشکلات و عدم تامین منابع مالی تنها یک طرح آن به نتیجه رسید و تکلیف هفت طرح باقیمانده با وجود تفاهم‌های صورت گرفته با سرمایه‌گذاران چینی برای تامین منابع مالی همچنان نامشخص است. با این شرایط می‌توان گفت در حال حاضر جذب سرمایه‌گذاری خارجی یکی از اولویت‌های اصلی دولت در این بخش محسوب می‌شود؛ اولویتی که در چهارمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران که اواخر سال گذشته برگزار شد، از سوی معاون اول رئیس‌جمهور نیز بر آن تاکید شد.
اهمیت این بخش در توسعه بخش صنعت موجب شد تا وزیر صنعت، معدن و تجارت هفته گذشته گزارشی از وضعیت معادن و صنایع معدنی کشور را به هیات دولت ارائه کند؛ گزارشی که در بخشی از آن وضعیت معادن کشور مورد بررسی قرار گرفت و در بخش دیگر آن به زنجیره فولاد پرداخته شد.
وضعیت زنجیره فولاد
در حال حاضر و براساس گزارش ارائه شده از سوی محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت به هیات دولت ذخایر قطعی سنگ‌آهن در کشور حدود 3 میلیارد تن است و ایران رتبه یازدهم جهانی را در این بخش به خود اختصاص داده است. در این گزارش همچنین به برداشت از معادن سنگ آهن در سال 1392 نیز اشاره و قید شده در این سال 62 میلیون تن یا حدود 2 درصد از این ذخایر برداشت شده است.
براساس گزارش ارائه شده از سوی نعمت‌زاده، ظرفیت موجود تولید فولاد خام در کشور در حال حاضر 24 میلیون تن است که با اجرای بخشی از طرح‌های در دست اجرا این ظرفیت تا سال 1395 با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 50 درصد پیشرفت به 35 میلیون تن خواهد رسید که برای تحقق این طرح‌ها به 6/1 میلیارد دلار منابع نیاز است. بر اساس گزارش منتشر شده در حال حاضر 26 میلیون تن طرح با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 20 درصد پیشرفت فیزیکی در بخش فولاد خام در دست اجرا است.
براساس این آمار ظرفیت تولید آهن اسفنجی نیز در کشور برابر با 18 میلیون تن است که این ظرفیت با اجرای طرح‌های در دست اجرا تا سال 1395 با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 50 درصد پیشرفت به 30 میلیون تن خواهد رسید. برای رسیدن به رشد پیش‌بینی شده به یک میلیارد دلار منابع مالی نیاز است. در حال حاضر 19 میلیون تن ظرفیت در دست اجرا با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 20 درصد پیشرفت در این بخش در حال اجرا است که با اجرایی شدن آن، سهم تولید آهن اسفنجی از مرز 30 میلیون تن نیز فراتر خواهد رفت.
در گزارش ارائه شده از سوی نعمت‌زاده به هیات دولت ظرفیت موجود تولید گندله نیز 22 میلیون تن ذکر شده که برای این بخش نیز 26 میلیون تن ظرفیت در دست اجرا با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 20 درصد پیشرفت پیش‌بینی شده است. همچنین برآورد این وزارتخانه برای سال 1395 این بخش رسیدن به ظرفیت 38 میلیون تن با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 40درصد پیشرفت فیزیکی است که برای تحقق این امر نیز به 5/1 میلیارد دلار منابع نیاز است.
اما در بخش تولید کنسانتره سنگ‌آهن نیز ظرفیت موجود در کشور 28 میلیون تن برآورد شده است. طرح‌های در دست اجرای این بخش 35 میلیون تن با احتساب طرح‌های فیزیکی بالای 20 درصد پیشرفت است. همچنین برای این بخش رسیدن به ظرفیت 46 میلیون تن تا سال 1395 پیش‌بینی شده که برای رسیدن به این رشد به 8/1 میلیارد دلار منابع نیاز است.
وضعیت توزیع ذخایر سنگ‌آهن
براساس این گزارش بیشترین توزیع ذخایر سنگ‌آهن ایران در استان‌های کرمان، خراسان رضوی، یزد، کردستان، فارس و هرمزگان متمرکز است. به طوری که 16/48 درصد از ذخایر در استان کرمان، 86/23 درصد در استان خراسان رضوی، 31/22 درصد در استان یزد، 07/2 درصد در استان کردستان، 82/0 درصد در استان فارس، 8/0 درصد در استان هرمزگان و 98/1 درصد نیز در سایر استان‌ها متمرکز شده است.
از سوی دیگر و براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ایران با 2 میلیارد و 500میلیون هزار تن سنگ خام و یک میلیون و 400 هزار تن محتوای آهن در جایگاه یازدهم دنیا قرار گرفته است. براساس این گزارش استرالیا با ظرفیت 35 میلیارد تن سنگ خام و 17 میلیارد تن محتوای آهن در جایگاه اول، برزیل با 31 میلیارد تن سنگ خام و 16 میلیارد تن محتوای آهن در جایگاه دوم قرار دارد. اما جایگاه سوم به روسیه با 25 میلیارد تن سنگ خام و 14 میلیارد تن محتوای آهن اختصاص دارد.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و وزیر صنعت
منبع: استیل ایران