پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- مجله بلومبرگ مارکتس در نسخه سپتامبر خود آورده است در شرایطی که انتظار می‌رود تحریم‌ها علیه ایران برداشته شوند، پیدا کردن اتاق در هتل بین المللی اسپیناس کار ساده ای نیست.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ساروش زایوالا، وکیل مقیم لندن و متخصص مقررات تحریم‌ها که به طور مرتب به تهران سفر می‌کند، میگوید: همه هتل‌های پنج ستاره پر از شرکت‌های غربی و همچنین شرکت‌های ژاپنی و چینی است که به دنبال یافتن جای پایی برای تجارت در ایران هستند.
ایران؛ بزرگ‌ترین بازار بسته جهان
در فوریه گروهی متشکل از بیش از 100 شرکت فرانسوی از جمله گروه آلستوم، شرکت مخابراتی اورانج و خودروساز رنو به تهران سفر کردند که بزرگ‌ترین هیات تجاری دیدارکننده از ایران پس از انقلاب اسلامی بود. هیات‌های تجاری از کانادا، اروپا و آمریکا نیز به تهران سفر کرده اند. شرکتهایی مانند غول نفتی فرانسوی توتال و غول فولادی آرسلورمیتال که زمانی در ایران فعالیت داشتند، آشکارا برای بازگشت به ایران ابراز تمایل کرده اند.
چارلز رابرتسون، رییس اقتصاددان شرکت سرمایه گذاری انگلیسی "رنسانس کپیتال" میگوید: ایران که یکی از بزرگ‌ترین بازارهای بسته جهان است، ممکن است پس از سال‌ها انزوا در آستانه گشوده شدن باشد. این آخرین فرصت بزرگ در جهان است که ممکن است یک شبه قابل دسترس شود.
رابرتسون که در فوریه از ایران دیدار کرد، ایران را با ترکیه در سال 2004 مقایسه می‌کند که در آستانه تحول بزرگ بود و تقریبا یک دهه رشد اقتصادی قوی را تجربه کرد.
دستاورد دیپلماتیک
آنچه انتظارات سرمایه گذاران را برای انجام تجارت در ایران برانگیخت، دستاورد دیپلماتیک بود که می‌تواند زمینه را برای برداشتن همه تحریم‌ها علیه ایران هموار کند. گروه 1+5 شامل آمریکا، چین، آلمان، فرانسه، انگلیس و روسیه توافق مقدماتی را با ایران امضا کردند که تحت آن در قبال محدودیت فعالیت غنی سازی، شماری از تحریم‌ها را به طور موقت معلق کردند.
"برنامه اقدام مشترک" یا جی پی ای اقدام به آزادسازی 4.2 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران در بانک‌های خارجی کرد و تحریم‌های وضع شده برای صادرات پتروشیمی، تجارت طلا، فروش کالاها و خدمات در صنعت خودرو و تامین قطعات و تعمیر و نگهداری مورد نیاز ناوگان هواپیماهای مسافری را معلق کرد.
ایران بیش از سه دهه تحت تحریم‌های سنگین آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل بوده است.
توافق نهایی
اقدامات ضدایرانی آمریکا که قدمت آن به زمان انقلاب اسلامی در سال 1979 بازمی‌گردد، سختگیرانه‌ترین اقدامات به شمار می‌روند که شهروندان آمریکایی را از انجام تجارت با ایران بدون اجازه وزارت خزانه داری منع کرده اند. شرکت‌های خارجی که با ایران تجارت می‌کنند نیز ممکن است جریمه شده و از بازار آمریکا طرد شوند. در نتیجه این تهدید بسیاری از شرکت‌های اروپایی در سال‌های اخیر ایران را ترک کردند.
"برنامه اقدام مشترک" 20 ژانویه را به عنوان مهلت نهایی برای رسیدن به توافق جامع هسته ای با ایران تعیین کرده بود اما این مهلت تا 24 نوامبر تمدید شد. در مدت تمدید شده قرار است 2.8 میلیارد دلار دیگر از دارایی‌های بلوکه شده ایران آزاد شود.
فرصت‌های پرشمار
بر اساس گزارش بلومبرگ، رویدادهای دیگر در منطقه ایران و آمریکا را به یکدیگر نزدیک‌تر کرد. با کشیده شدن جنگ داخلی سوریه به عراق، آمریکا و ایران هر دو به کمک نیروهای عراق برای مقابله با تهدید داعش شتافتند. اگر جنگ در عراق تولید نفت این کشور را مختل کند در این صورت ذخایر ایران که چهارمین ذخایر بزرگ جهان است، برای بازارهای جهانی اهمیت بالایی پیدا خواهد کرد.
ایران 76 میلیون نفر جمعیت دارد که تقریبا برابر با جمعیت ترکیه است و طبق گزارش سازمان تولیدکنندگان خودروی موتوری، در سال 2011 دو برابر ترکیه خودرو تولید کرد. بر اساس اعلام انجمن جهانی فولاد، مصرف سالانه فولاد ایران بیشتر از انگلیس یا فرانسه است. بازار بورس تهران سرمایه ای بالغ بر 135 میلیارد دلار دارد که سه برابر ارزش بازار سهام در ویتنام با جمعیت 89 میلیون نفر است.
به گفته رابرتسون، در حالیکه بازارهای تحت تحریمی مانند میانمار و لیبی فاقد بازارهای مالی توسعه یافته و زیرساخت فیزیکی بودند اما ایران هر دوی آنها را دارد که بزرگی فرصت موجود را نشان می‌دهد.
برنامه‌های احتیاطی
بیشتر تحریم‌ها به قوت خود باقی مانده است و برای شرکتهایی که چشم به بازار ایران دوخته اند جریمه 9 میلیارد دلاری اخیر بانک فرانسوی بی ان پی پاریبا برای یادآوری این تحریم‌ها کافی است.
اگرچه شرکت‌ها بویژه شرکتهایی که دارو، دستگاه‌های پزشکی و کالاهای مصرفی می‌فروشند، مشمول تحریم‌های کمتری هستند اما به گفته متیو اسپیواک، مشاور در گروه استراتژی فرونتیر، این شرکت‌ها در صورت برداشته شدن تحریم‌ها بدون برنامه‌های احتیاطی وارد بازار ایران نخواهند شد.
یکی از شرکتهایی که برای حضور در ایران علنا ابراز تمایل کرده است شرکت حمل و نقل کانادایی بمباردیه است. مدیر عامل این شرکت در یک کنفرانس خبری پس از نشست سالانه شرکتش در اول ماه مه اظهار کرده بود کار کنونی ما پی بردن به زمانی است که قرار است تحریم‌ها برداشته شوند و چگونگی سود بردن از بازاری است که برای همه محصولات ما مهم خواهد بود.
مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند برای ارتقای ناوگان هواپیمایی به دنبال خرید 400 هواپیمای مسافری از جمله هواپیماهای منطقه ای و توربوپراپ در 10 سال آینده هستند.
از سوی دیگر به تازگی طرح‌هایی برای هزینه 10 میلیارد دلار به منظور بهبود سیستم حمل و نقل عمومی پایتخت در پنج سال آینده رونمایی شده است که شامل خرید 2300 واگن ریلی مترو است که بمباردیه نیز تولید می‌کند.
شرکتهایی اروپایی که چهار سال قبل ایران را ترک کردند، اکنون به دنبال بازگشت به ایران هستند و از این نظر شرکت‌های آمریکایی را پشت سر گذاشته اند.
از سقوط تا صعود ریال
از ابتدای سال 2012 تا زمان انتخابات ریاست جمهوری ایران، در شرایطی که صعود تورم خارج از کنترل شده و آمریکا همکاری بانک‌های بین المللی با ایران را ممنوع کرده بود، ریال بیش از 60 درصد در برابر دلار سقوط کرد. تولید ناخالص داخلی واقعی 5.6 درصد در سال 2012 و 1.7 درصد در سال 2013 کاهش یافت. اما با روی کار آمدن دولت جدید اوضاع رو به بهبود گذاشت. بانک جهانی پیش بینی کرده است اقتصاد ایران امسال 1.5 درصد رشد می‌کند.
دولت روحانی عملکردی خلاف دولت قبل در پیش گرفت و در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوییس که در ژانویه برگزار شد، مدیران و بانکداران را به سفر به ایران و مشاهده فرصت‌های سرمایه گذاری دعوت کرد.
مارتین سوررل، مدیر عامل WPP که بزرگ‌ترین گروه خدمات بازاریابی و تبلیغاتی جهان است، از جمله مدیران متعددی بود که در داووس با دکتر روحانی دیدار کرد.
وی در این باره میگوید: شخصا تحت تاثیر قرار گرفتم. به نظر می‌رسد وی مصمم است روابط ایران با غرب را تغییر دهد. شرکت وی پس از این دیدار شروع به تحقیق از پتانسیل‌های تجاری ایران کرد.
با این همه دیوید لوین، وکیل متخصص قوانین تحریم‌های آمریکا در "مک درموت ویل اند امری" با اشاره به خطر مجازات‌های سنگین آمریکایی، معتقد است شرکتهایی که در حال بررسی فرصت‌های تجاری در ایران هستند نباید جانب احتیاط را از دست دهند.
بر اساس این گزارش، شرکت آمریکایی جنرال الکتریک با وجود دریافت اجازه از خزانه داری آمریکا برای انجام کارهای تعمیراتی موتور هواپیماهای مسافری ایران به اندازه ای از انتقادهای عمومی نگران بود که وعده داد هر گونه درآمد از این کار را به امور خیریه ببخشد.
با اینهمه کارشناس موسسه "کنترل ریسک" معتقد است حتی در صورت امضای توافق جامع تحریم‌ها یک شبه برداشته نخواهند شد و احتمالا در چند دور بر مبنای پایبندی ایران به شرایط تعیین شده لغو می‌شوند. به عنوان مثال در انگلیس و آمریکا بعضی از تحریم‌ها در صورتی برداشته می‌شوند که قانونگذاران اقدام به تغییر قانون کنند که فرآیند زمان بری خواهد بود.
در این بین فشارهای مخالفان توافق با ایران ادامه دارد. مارک دوبوویتز، مدیر عامل بنیاد دفاع دموکراتها که طرفدار موضع شدید واشنگتن علیه ایران است، میگوید مخالف است که بانک‌های ایرانی به سرعت اجازه دسترسی به سیستم بانکی جهانی را پیدا کنند.
منبع: ایسنا