پایگاه خبری تحلیلی فولاد(ایفنا)- نظرات کارشناسان و فعالان اقتصادی در مورد بسته خروج از رکود دولت که در برنامه مناظره روز گذشته مطرح شد از رد کامل این بسته تا تایید محتاطانه آن متغیر بود و در این بین محمد حسین ادیب این بسته را بسته آرزوهای دولت خواند.
چهل و دومین برنامه مناظره از شبکه یک سیما پخش شد.
در این برنامه" بسته سیاستی دولت برای خروج از رکود بدون تورم " با حضور کارشناسان ، منتقدان و مسئولان مورد بحث و بررسی قرار گرفت. محمد حسین ادیب استاد دانشگاه و منتقد بسته دولت برای خروج از رکود، محمد اسلامیان عضو اتاق بازرگانی ایران و مدافع بسته خروج از رکود، سید محمد بحرینیان تولید کننده قطعات خودرو، بهرام شکوری عضو هیئت مدیره خانه معدن ایران و علینقی مشایخی استاد دانشگاه و مدافع بسته خروج از رکود مهمانان برنامه امروز بودند.
سوال نظرسنجی برنامه مناظره این هفته به شرح ذیل بود.
*به نظر شما عملکرد دولت در مهار تورم تا چه حد موفق بوده است ؟
1. خیلی زیاد
2. زیاد
3. متوسط
4. کم
* ادیب: دولت پشت تحریم سوء مدیریت خود را پنهان می کند
محمد حسین ادیب، استاد دانشگاه و منتقد بسته ضد رکودی دولت به عنوان اولین نفر در این مناظره با تاکید بر اینکه بسته سیاستی دولت استوار بر کاهش منابع ارزی است گفت: درست است که منابع نفتی ما از 2 میلیون بشکه به یک میلیون بشکه کاهش یافته است اما در عوض صادرات میعانات گازی 250 هزار بشکه اضافه شده است.
وی افزود: همینطور صادرات فرآورده‌های نفتی 220 هزار بشکه افزایش یافته است. در مجموع صادرات انرژی کشور از 2میلیون 760 هزار بشکه در سال جاری به 2میلیون و 446 هزار بشکه کاهش یافته است به عبارت دیگر این گفته دولت که کمبود منابع ارزی دولت به دلیل تحریم است درست نیست و درآمد دولت از صادرات انرژی تنها 11 درصد کاهش داشته است.
ادیب گفت: عامل رکود در کشور سوء اداره حاکم بر نهاد دولت است. اینکه درآمدهای ارزی فقط 11 درصد کاهش یافته است به شیوه دیگر قابل راستی آزمایی است. در سال 90اوج درآمدهای نفتی واردات در کشور 61 میلیارد دلار بوده است. در سال جاری بر اساس عملکرد 4 ماهه دولت واردات ما 53 میلیارد دلار بوده که نشان دهنده این است تنها 13 درصد کاهش یافته است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: به عبارت دیگر این کاهش تنها 13درصد است و عامل رکود مدیریت است. دولت تنها با عنوان تحریم سوء مدیریت خود را پنهان می‌کند. دوم اینکه دولت می‌گوید در مهار تورم موفق بوده است در حوزه کشاورزی کاملاً اینگونه است. تورم در این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل در 4ماهه گذشته تنها 4 درصد بوده است و این درست است. اما واردات مواد کشاورزی از 1.5 میلیارد دلار در سال 81 به 10میلیارد دلار در سال 91 و 14 میلیارد دلار در سال گذشته افزایش یافته است.
وی ادامه داد: در واقع این چنین است که دولت تورم را در بخش کشاورزی با واردات کشاورزی خنثی کرده است. در واقع روستاها در حال تخلیه است و این مهار تورمی که دولت در بخش کشاورزی به آن رسیده است به ازای این است که واردات این بخش از 10 میلیارد دلار به 14میلیارد دلار افزایش رسیده است.
ادیب تاکید کرد: با 10میلیارد دلار واردات مواد کشاورزی ما 56 درصد غذا را وارد می کردیم اما الان 70 درصد غذا را وارد می‌کنیم . در حوزه تولیدات صنعتی هم این چنین است. نسبت به مهر 91 قیمت کالاهای خارجی تنها 2درصد در بازارهای جهانی افزایش یافته است. اما نرخ ارز در ایران 18درصد کاهش داشته است. به عبارت دیگر کالاهای خارجی 16درصد ارزان تر وارد ایران می‌شود در حالی که با شاخص بانک مرکزی هزینه تولید در ایران نسبت به مهر 91 به میزان 43 درصد افزایش داشته است. اتفاقی که می‌افتد این است که تولید داخلی 43 درصد گران تر انجام شده است و کالاهای وارداتی 16درصد ارزان تر وارد شده است. اختلاف به میزان 62 درصد است برای همین جایگزین تولید داخلی شده است. واقعیت این است که دولت به کمک واردات دارد تورم را در داخل مدیریت و مهار کرده است . این کاهش تورم درست است اما واردات جایگزین تولید داخلی شده است.
*اسلامیان: خروجی ثروت افسانه ای چه شد؟
محمود اسلامیان به‌عنوان مدافع بسته سیاستی خروج از تورم دولت با بیان اینکه برداشت‌هایی که در حوزه تولید دارم اعلام می‌کنم، اظهار کرد: اقتصاد بحثهای ساختاری دارد که تجربه 8 ساله گذشته نشان داد کشور 700 میلیارد درآمدهای نفتی داشت، علاوه بر اینکه 200 هزار میلیارد تومان اوراق قرضه و اموال دولت را فروختیم و رقم‌های زیادی هم بدهی ایجاد کردیم. اما خروجی این ثروت افسانه‌ای برای مردم چه بود؟
وی با بیان اینکه درآمدهای نفتی سالانه 30 تا 40 میلیارد دلار به 70 میلیارد دلار افزایش یافت، تصریح کرد: این همه پول کجا رفت، خروجی آن چیزی که ما در جامع احساس می‌کنیم، شد 670 هزار شغل در آخر سال 73 به 14 هزار شغل رسید.
وی با تاکید بر اینکه در تورم شاگرد اول دنیا شدیم، بیان کرد: بعد به بحث تحریم‌ها خوردیم و دیگر درآمدهای نفتی نبود که ضعف‌های ساختاری را نشان دهد. معتقدم در چند سال اخیر اتفاقاتی که روی داده اگر یک درس برای ما داشته باشد با این مسیر راه به جایی نخواهیم برد. در کشوری که 70 میلیون نفر جمعیت دارد خداوند هیچ نعمتی را برای مردم کم نگذاشته است.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران با بیان اینکه جدول مندلیف، انرژی در کشور داریم و جزو 5 پتانسیل تارخی دنیا هستیم، گفت: از این منابع چه استفاده ای کردیم، ساختار غلط است، اگر درس بگیرم و ساختارها را درست کنیم اقتصاد دولتی در هیچ کجای جهان جواب نمی‌دهد.
اسلامیان ادامه داد:اولین موضوع برای مردم اشتغال و درجه دوم تورم است، چرا باید یک خانواده که فرزندی را تربیت می‌کنند با هر صبح با نگاه مایوس فرزند خود را نگاه کنند. با این که دولت موضوع اول جامعه به‌عنوان موضوع اول اقتصاد انتخاب کرده 100 درصد موافق هستم.
وی تصریح کرد: فکر می‌کنم از دولت به این دلیل که مهم‌ترین موضوع کشور را در دستور کار قرار داده باید کمک و حمایت کنیم، علی رغم همه هزینه‌ها درسی برای اصلاح ساختار قرار گیرم یقین دارم در مسیر خوبی هستیم.
*بحرینیان: مشکلات از 60 سال گذشته به این دولت ارث رسیده شده است
در ادامه مناظره بسته حمایتی خروج از رکود غیرتورمی، سید محمد بحرینیان، اظهار کرد: بحث بسیار مشکلی است زیرا مشکلات از 60 سال گذشته به این دولت ارث رسیده شده است.
وی ادامه داد: با توجه به فرمایشات رهبری گفت بنابر این که در 30 سال گذشته آزمون و خطا و تمایلات از سوی حتی افراد تحصیل کرده به سمت استفاده از راه و حل خوشبینانه است، دیگر زمان استفاده از سعی و خطا نیست.
عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران، ساختار کشور را مبتنی بر تولید ندانست و بیان کرد: دولت و مجلس در دوران گذشته نیز فضای مطلوب را برای تولید ایجاد نکرده اند و از سال 85 عدم تعادل در کشور افزایش یافته از همین رو باید راه‌حل را در همان زمان‌ها جست‌و‌جو کرد.
*شکوری: بسته خروج از رکود ثروت های رسوب شده را به جریان بیندازد
بهرام شکوری، عضو هیئت مدیره خانه معدن ایران که به عنوان چهارمین سخنران در برنامه مناظره امروز پشت تریبون قرار گرفت، اظهار داشت: بنده از آقای روحانی تشکر می کنم که به موضوع رکورد تورمی توجه کردند و امیدواریم با جمع بندی نظرات تمامی کارشناسان اقتصاد کشور، این بسته بتواند کشور را از رکورد بدون تورم و یا با تورم کم عبور دهد.
وی افزود: باید ببینیم چه کنیم که در این رونق اقتصادی، مناطق محروم و توسعه نیافته سهم بیشتری از توسعه ببرند.
شکوری با بیان اینکه دولت باید در تعیین حداقل دستمزدها، میزان اخذ مالیات، میزان حق بیمه تأمین اجتماعی و پوشش بیمه و ... نگاه متفاوتی به مناطق محروم و توسعه نیافته کشور داشته باشد، گفت: در کشورهای پیشرفته دنیا نیز بین ایالت های مختلف بنا به شرایط خودشان از نظر میزان مالیات تفاوت وجود دارد.وی ادامه داد: دولت باید به تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در مناطق محروم بپردازد که در این باره معافیت های مالیاتی نقش موثری می تواند داشته باشد.
عضو هیئت مدیره خانه معدن ایران تصریح کرد: در خصوص میزان حق بیمه نیز دولت باید در مناطق محروم بازنگری کند مثلا حق بیمه پرداختی تأمین اجتماعی را از 30 درصد به 10 درصد کاهش دهد.
شکوری با اشاره به تأکید قرآن به عدم رسوب کردن ثروت و به کار نگرفتن ثروت اندوخته شده در تولید و کار، اذعان داشت: دولت باید به گونه ای بسته ضد تورمی خروج از رکود را اجرایی کند که ثروت های رسوب شده نزد مردم به جریان بیفتد تا فشار از روی بانک ها هم برداشته شود.
وی افزود: دولت سود حاصل از سرمایه گذاری در تولید را حداقل برابر سود سپرده گذاری در بانک ها کند و سرمایه گذاری در تولید را از مالیات معاف کند و دولت می تواند از طریق بانک مرکزی ضمانت نامه های بانکی برای بخش خصوصی صادر کند تا به سرمایه گذاری بیشتر کمک شود.
شکوری با بیان اینکه در بسته خروج غیرتورمی از رکود اهمیت کمی به معدن داده شده، گفت: معدن می تواند جایگزین مناسبی برای نفت باشد.
وی ادامه داد: باید با تدوین یک استراتژی مشخص از رفتار بی ثبات در دولت جلوگیری شود.
*مشایخی: اشتغالزایی سالی 600 هزار نفر به 14 هزار نفر در سال رسید
علینقی مشایخی، استاد دانشگاه که به عنوان پنجمین سخنران پشت تریبون برنامه مناظره قرار گرفت، اظهار داشت: اقتصاد سیستم پیچیده ای است که اداره این سیستم پیچیده تنها می تواند مبتنی بر تفکر و مطالعات علمی باشد.
وی افزود: در 8 سال قبل از دولت فعلی، درآمدزایی 700 میلیارد دلاری ارزی، برای کشور خروجی نامطلوبی داشت به طوری که اشتغال زایی سالی 600 هزار شغل قبل از سال 84 به سالی 14 هزار شغل رسید.
مشایخی تصریح کرد: این ناشی از بی توجهی به اداره کشور بر مبنای مطالعات اقتصادی است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه دو مبنا باید در تصحیح روند اقتصاد ایران مورد توجه قرار گیرد، گفت: یکی مبنای ساختاری است که به دلیل وجود نفت شکل گرفته و دیگری تورم بالا و رکورد زیاد است که باید به آن نائل آمد.
وی افزود: هنر سیاستمداران این است که غلبه بر موارد کوتاه مدت باید همسو با حل مسائل بلندمدت باشد.
مشایخی با بیان اینکه بسته خروج غیرتورمی از حالت رکورد را دولت مبتنی بر علم اقتصاد و به صورت عالمانه تدوین کرده، گفت: دولت باید با کاهش مستمر تورم را مهار کند، نرخ ارز تلاطم زیادی نداشته باشد تا ثبات اقتصادی فضا را برای سرمایه گذاری مناسب کند.
وی ادامه داد: دولت باید محرکه هایی را ایجاد کند و ما باید ببینیم که این ساختارسازی هایی که در این بسته آمده چقدر می تواند گسترده شود و موضوعات کشور به چه صورت می تواند عالمانه حل شود که در این راستا باید دید چه پیشنهاداتی به دولت می توان داد تا سیاست ها کامل تر شود و برنامه های تدوین شده بهتر اجرایی شود تا کشور از رکود خارج شود.
مشایخی تصریح کرد: این وظیفه ما دلسوزان نظام است که نظرات اصلاحی خود را برای سریع تر خارج شدن کشور از رکود به دولت ارائه دهیم و کمک کنیم.وی ادامه داد: دولت باید محرکه هایی را ایجاد کند و ما باید ببینیم که این ساختارسازی هایی که در این بسته آمده چقدر می تواند گسترده شود و موضوعات کشور به چه صورت می تواند عالمانه حل شود که در این راستا باید دید چه پیشنهاداتی به دولت می توان داد با سیاست ها کامل تر شود و برنامه های تدوین شده بهتر اجرایی شود تا کشور از رکود خارج شود.
مشایخی تصریح کرد: این وظیفه ما دلسوزان نظام است که نظرات اصلاحی خود را برای سریع تر خارج شدن کشور از رکود به دولت ارائه دهیم و کمک کنیم.
در ادامه، قسمت دوم برنامه مناظره آغاز شد.
*ادیب: نزدیک به سه میلیون کارمند دولت 35 دقیقه در روز کار می کنند
محمد حسین ادیب، استاد دانشگاه و منتقد بسته ضد رکودی دولت در قسمت دوم مناظره با بیان اینکه این دولت درباره بحث خروج از رکود بحث زیادی نکرده است گفت: ابتدا باید علت وجود رکود را در کشور بررسی کرد.
وی ادامه داد: در حال حاضر که صحبت می کنیم 2میلیون و 900 هزار نفر شاغل دولتی داریم که به گفته وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی متوسط کار مفید آنها 35 دقیقه است و 1 میلیون و 800 هزار نفر بازنشسته داریم که کار می‌کنند.
ادیب تاکید کرد: این به این معنی است که دولت ابتدای هر ماه به 4 میلیون و 700 هزار نفر حقوق پرداخت می‌کند که 2میلیون و 900 هزار نفر آنها تنها 35 دقیقه کار می‌کنند.
استاد دانشگاه با بیان اینکه در سال جاری به میزان 80 هزار میلیارد هزینه حقوق و20 هزار میلیارد تومان هم هزینه پرسنلی است گفت: یعنی 100 هزار میلیارد تومان صرف حقوق می‌شود. درآمد نفت سال گذشته 60 هزار میلیارد تومان بوده است و 40 هزار میلیارد تومان هم سهم مالیات بوده که در مجموع می‌شود 100 هزار میلیارد تومان.
وی بیان کرد: به عبارت دیگر ما درآمد نفت را در سال جاری به کسانی می‌دهیم که کار نمی کنند. درآمد مالیات را هم به کسانی می‌دهیم که کار نمی‌کنند. نحوه عملکرد سازمان تأمین اجتماعی چگونه است؟! 29هزار میلیارد تومان حق بیمه دریافت می‌کند. این حق بیمه را باید سرمایه گذاری کند و این افراد موجود که بازنشست شده‌اند در بازنشستگی حقوق دریافت کنند. اما به جای این کار تأمین اجتماعی این پول را دریافت و به بازنشستگان فعلی پرداخت می‌کند. یعنی از بخش فعال اقتصاد دریافت و به کسانی که کار نمی‌کنند پرداخت می‌کند.
* پاسخ دولت به مشکلات چیزی جز برگه سفید نیست
ادیب اظهار کرد: حالا اگر این سه مورد کنار هم قرار گیرد نشان می‌دهد که درآمد نفت، پول مالیات اخذ و به کسانی که 35 دقیقه کار می‌کنند پرداخت می‌شود و پول حق بیمه نیز دریافت وبه کسانی که کار نمی‌کنند پرداخت می‌شود. با این شرایط رکود طبیعی است. اگر غیر از این بود باید متعجب می‌شدیم. در بسته سیاستی خروج از رکود هیچ راهکاری برای تغییر این وضعیت دیده نشده است. پاسخ دولت به این مشکل چیزی جز یک برگه سفید نیست.
وی اظهار کرد: در حال حاضر دولت به یک موسسه بیمه بیکاری تبدیل شده است . زمانی که درآمد نفت و مالیات به کسانی که 35 دقیقه کار می کنند پرداخت می‌شود یعنی دولت به موسسه بیمه بیکاری تبدیل شده است. دولت می‌داند که اگر بخواهد در این حوزه تغییراتی دهد نیازمند هزینه اجتماعی است که دولت حاضر به پرداخت هزینه نیست.
ادیب تاکید کرد: مصالح ملی حکم می‌کند که باید در این زمینه تغییراتی لحاظ شود. البته تغییرات به این سرعت هم نمی‌تواند باشد. اشتباه این است که اگر یک ایده درست است به سرعت بخواهیم 0تا 100 آن را انجام دهد. صحیح آن است که به مرور پیش رویم.
وی ادامه داد: دولت نظر به اینکه به صندوق رأی توجه دارد. مصالح کشور را قربانی صندوق‌های رأی کرده است. پس جوهره کلام بنده این است که ریشه رکود چیزی جز این مسائل نیست که به آن پرداخته نشده است و تا زمانی که این مسائل حل نشود رکود حل نمی‌شود. در حال حاضر هم دولت هیچ گرایشی برای حل این مشکلات مملکت ندارد.
ادیب بیان کرد: دولت در این بسته سیاستی خود باید ستون مصارف و منابع تعیین می‌کرد و بیان می‌کرد که منابع از کجا تأمین خواهد شد. مصارف را اگر با هم جمع کنیم حدود 400 هزار میلیارد تومان بار مالی دارد که دولت مشخص نکرده است که قرار است از کجا تأمین شود. این بسته سیاستی دولت است.
این منتقد بسته سیاستی دولت گفت: قرار است 30 میلیارد دلار در پارس جنوبی سرمایه گذاری کنند،33 میلیارد دلار هم در بخش پتروشیمی سرمایه گذاری کنند که در مجموع 63 میلیارد دلار می‌شود که این کار 200 هزار میلیارد تومان منابع لازم دارد. بانک مرکزی به صراحت اعلام کرده است میزانی که بانک‌ها توان وام دهی دارند امسال 280هزار میلیارد تومان است و 140 هزار میلیارد تومان شرکت‌های بزرگ است که بعدها به آنها پرداخت می‌شود. یعنی توان وام دهی بانک ها 140 هزار میلیاردتومان است.
ادیب افزود: این 140هزار میلیارد تومان هم نوعاً‌وام‌های خرد است که وصول می شود. تسهیلات خرد است . یعنی خانواده‌ها دریافت کردند، وام ازدواج و ... است. در این بسته سیاستی دولت قرار است این 400 هزار میلیارد تومان از کجا تأمین شود؟!می‌خواهند از محل این 140 هزار میلیارد تومان پرداخت شود؟!به فرض که این اتفاق بیفتد. 30 هزار میلیارد دلار پارس جنوبی نیازمند منابع است. یعنی اگر بخواهند تنها پارس جنوبی را تأمین منابع کنند بایدوام دهی در کل کشور متوقف شود. بنابر این این بسته سیاستی دولت یک چک سفید بدون موجودی است.
وی با بیان اینکه در تحلیل دولت باید گفت: دولت از دو جز تشکیل شده است . یک موسسه بیمه بیکاری در کنار چک سفید بدون محل است. در کوله بار دولت اساسنامه بیمه بیکاری و چک بلا محل است.
* بحرینیان: رکود و تورم میهمان 45 ساله اقتصاد ایران بوده است
در ادامه مناظره سید محمد بحرینیان، تولید کننده قطعات خودرو گفت: ما نمی توانیم همه چیز را جهت دهی کنیم که مشکلات این دولت است. این ساختار دولت است که در طی این سالها با مشکل مواجه بوده است که این دولت میراث دار آن شده است.
همچنین در ادامه مناظره محمد اسلامیان، عضو اتاق بازرگانی ایران و مدافع بسته خروج از رکود گفت: اعتقادم این است که هر کجای دنیا انقلابی شود بهم ریختگی است. انقلاب ما حداقل بهم ریختگی را داشته است. اما مسیری که در این چند سال داشتیم مسیری بود که به سمت عقلانیت و پختگی حرکت می‌کرد. در سال 82 و 83 به رشد اقتصادی خوبی رسیدیم و تورم به صورت طبیعی به 10 درصد رسید و سالیانه 700 هزار شغل ایجاد می شد. فولاد از 2میلیون به 14میلیون رسیده بود و در نهایت رشد صنعتی 14درصد رسیدیم.
اسلامیان بیان کرد: نه حقوق بگیر دولت هستیم و نه مدافع دولت. بلکه به دنبال منافع کشور هستیم. کشور حدود 4 تا 5میلیون بیکار دارد. باید کمک کنیم . مشکلات به این اندازه هم پیچیده نیست. عقل می‌گوید دولت در اقتصاد پاسخگو نیست. باید زمینه هایی را ایجاد کنیم که بانک‌ها بنگاهداری نکنند.
بحرینیان عضو اتاق ایران با اشاره به اینکه دوران رکود متعددی در اقتصاد داشته‌ایم و فقط مختص این دوره نیست، اظهار کرد:در 45 سال گذشته از تورم و رکود خلاصی نداشته‌ایم و به بسته دولت نقد منصافانه داریم. این دولت مسئول تورم و رکود نیست و می‌گویم این بسته به تنهایی نمی‌تواند کشور را از رکود خارج کند.
وی تصریح کرد: ما برنامه چهارم و پنجم توسعه را می بینیم که یا مجلس یا دولت به آن اصلاحیه می‌زنند. ضمانت اجرایی برنامه خروج از تورم دولت چیست. نمی توانیم مشکلات اقتصاد را با همین ساختارها حل کنیم.
وی با بیان اینکه به برخی اقلام بسته خروج از تورم جای بحث داریم، افزود: یکی از مواردی بسته مذکور این است که دولت در آن حقایق را باز نکرده است. به این دلیل که آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد بانک های تجاری و دولتی از منابع بانک مرکزی استفاده کرده‌اند و به‌عنوان مثال در بانک‌های تخصصی تا بهمن 92 حدود50 هزار میلیارد تومان استفاده شده است.
به گفته بحرینیان، با این کار جامعه می‌تواند بفهمد اتفاق در کجا روی داده است.
* ادیب:مدیرکل بانک مرکزی شجاعت ندارد
در ادامه ادیب استاد دانشگاه و منتقد بسته خروج از رکود دولت با بیان اینکه اگر نرخ ارز کاهش یابد نه خوب است و نه بد، گفت: کاهش نرخ ارز در یکسال گذشته چیز خوبی نیست. اگر نرخ ارز 18 درصد کاهش یافته و تورم 43 درصد شده به معنای این است که تولید داخلی حذف است.
وی تصریح کرد: وظیفه بانک مرکزی این است که بین تورم ریالی و نرخ ارز بالانس ایجاد کند تا تولید ملی قررانی نشود. این وظیفه اصلی بانک مرکزی است، بانک مرکزی به این وظیفه اصلی عمل نکرده است. با توجه به این مسئله در ایران بانک مرکزی نداریم.
این استاد دانشگاه با باین اینکه به دلیل نرخ بهره بالا هزینه تولید افزایش یافته است، بیان کرد: با توجه به اینکه تورم کاهش یافته باید سود بانکی کاهش می‌یافت. اما یک مانع اساسی در این میان وجود دارد و آن موسسات مالی هستند. این موسسات از سال 81 و دولت اصلاحات تشکیل شده‌اند و در دولت‌های بعدی نیز همینگونه بوده است.
ادیب تاکید کرد: سیاست‌های پولی را بانک مرکزی تعیین نمی‌کنند بلکه این موسسات پولی و مالی هستند که این کار را انجام می‌دهند. یک پست مافوق به نام موسسات مالی اجازه نمی‌دهند نرخ سود پایین بیاید. مشکل ما این است که مدیرکل بانک مرکزی شجاعت کامل را ندارد.
*شکوری: سود 22 درصدی تیر خلاص به تولید است
شکوری عضو هیات مدیره خانه معدن ایران نیز با تایید اظهارات ادیب درست است، گفت:سود 22 درصدی تیر خلاص به تولید است. اینکه دولت به هر حال دولت وارث بدهی به بانک مرکزی و پیمانکاران بوده چیزی نیست که امروز ایجاد شده باشد با متهم کردن همه چیزی درست نمی‌شود. اشکالاتی به بسته وارد است و باید حل شود.
وی اظهار کرد: چیزی که کشور را نجات می‌دهد تولید است و باید به آن رونق بدهیم. اگر بسته می‌تواند این رونق را ایجاد کند که باید به اجرای آن کمک کنیم. اگر به سمت سیاست‌های درست برویم این برنامه محقق می‌شود.
وی با بیان اینکه یکی از بخش ها که می‌توان به خروج اقتصاد کشور از رکود کمک کند معدن است، تصریح کرد: درآمد این بخش می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی شود، این در حالی است که اما به معدن مانند پتروشمیی‌ها توجه نشده است.
شکوری با یادآوری اینکه در ایران 64 نوع ماده معدنی داریم و در صنایعی از جمله آلومینیوم رتبه‌های خوبی در دنیا داریم، افزود: در حوزه اکتشاف کارهای اساسی صورت نگرفته است . سه میلیون متر اکتشاف صورت نگرفته است. با اکتشاف 8 درصدی سرزمین ایران به ذخایر 57 میلیاردی رسیده ایم. دولت در این بخش باید سرمایه گذاران بخش خصوصی را وارد کند.
* مشایخی: بانک‌ها بنگاه‌دار شده اند
مشایخی نماینده دولت در برنامه مناظره امروز با تاکید بر اینکه با کاهش نرخ بهره باید تورم کاهش یابد، گفت: عین این سیاست در بسته خروج از تورم دولت دیده شده است، مسئله اجراست که لازمه آن داشتن اقتدار بانک مرکزی است. بانک مرکزی تا امروز در مقابل دولت ایستاده و به تعرض دولت تن نداده است. باید همین اقتدار را در برابرموسسات مالی نیز داشته باشند.
ادیب در پاسخ گفت: وظیفه انضباط مالی بر عهده بانک مرکزی است و این بانک نمی‌تواند این کار را انجام دهد. بانک مرکزی متهم است. شما بانک ها را متهم می‌کنید، بانک مرکزی مقهور موسسات مالی است و سیستم مدیریت پذیر نیست.
مشایخی نیز پاسخ داد: این شرایط حاصل چند سال است، مدیریت بانک مرکزی جلوی افزایش پایه پولی را گرفته است. بانک‌ها الان به بنگاه داری پرداخته‌اند و باید بانکداری کنند. وقتی بنگاه ایجاد می‌کنند یا ساختمان می‌خرند بانک را از صحنه اقتصاد کشور حذف می‌کنند. موسسات پولی و مالی باید تحت کنترل بانک مرکزی دربیاورد.
در ادامه برنامه مناظره، کارشناسان به پاسخ گویی در برابر پرسش های حضار و مخاطبان پرداختند.
ادیب در پاسخ به سئوال یکی از بینندگان مبنی بر اینکه چرا در دولت قبل با این حرارت از سیاست‌های دولت انتقاد نکردید، گفت: بروید و در اینترنت اسم محمدحسین ادیب را بزنید ده‌ها مقاله در نقد از دولت قبل را می توانید ببینید. بنده جزو همان 55 نفری هستیم که به دولت نامه نوشتیم و 40 نفر از ما را بازنشسته کردند!
بحرینیان عضو اتاق ایران در پاسخ به این پرسش که آیا بسته خروج از رکود دولت ضمانت اجرا دارد، بیان کرد: مشکلات ساختاری است و سال گذشته ریاست بانک مرکزی بخشنامه ای صادر کرد و بانک‌ها تبعیت نکردند. یکی از دلایل رکود این است که تولید در ایران بهایی ندارد
شکوری نیز در خصوص پرداخت بخشی از طلب پیمانکاران با اوراق مشارکت گفت: کاغذ به درد پیمانکاران نمی‌خورد. اگر دولت براواتی صادر و بتوانند نقدینگی ایجاد کند یا آنکه پیمانکاران بتوانند اوراق را معامله کنند یا وثیقه بگذارند شاید مقداری از مشکلات نقدینگی آنها حل شود.
* اسلامیان: نصف کارگاه های متوسط و کوچک تعطیل شده اند
در ادامه این مناظره مشایخی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه با توجه به اعلام کنترل نرخ تورم از سوی رئیس جمهور آیا زمان خروج از رکود است یا خیر، گفت: تورم در حال حاضر کاهش پیدا کرده و وعده دولت تا پایان سال جاری کاهش بیشتر تورم است.
وی ادامه داد: در حال حاضر زمان خروج از رکود است و دولت به دنبال استفاده از محرکه‌های اقتصادی همچون صرفه‌جویی انرژی، اصلاح ناوگان حمل و نقل زمینی به ریلی که کاهش 70 تا 80 درصدی مصرف انرژی را در پی خواهد داشت است.
همچنین اسلامیان با اشاره به اینکه 50 درصد کارگاه‌های کوچک و متوسط تعطیل هستند، گفت: مشکل اصلی این بنگاه‌ها مسائل بانکی و زمانی است که تعادل ارتباط بانک و بنگاه به هر دلیلی دچار آسیب شود و اینف مشکلات زیادی را ایجاد خواهد کرد.
او یادآور شد: در 8 دهه اخیر کشور با فروش نفت اداره شده و این در حالی ا ست که از منابع انسانی به درستی استفاده نشده و بزرگترین ایراد صدور حکم کلی در رابطه با مسائل مختلف است.
این عضو هیئت رئیسه اتاق ایران یادآور شد: طرح جامع مالیاتی وجود ندارد و در تمام مواقع از دو گروه کارمندان و تولید مالیات اخذ می‌شود که در چند روز اخیر با اعلام افزایش 40 درصدی مالیات احتمال می‌رود افزایش مالیات از دو گروه نام برده اخذ شود.
شکوری در ادامه تاکید کرد: تکمیل زنجیره تولید تاثیر بسزایی بر اقتصاد دارد و خروجی بخشی از تولید که با عنوان ورودی بخش دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد خام‌فروشی محسوب نمی‌شود.
وی یادآور شد: اگر در مرحله‌های مختلف تولید مشوق وجود داشته باشد تکمیل زنجیره به درستی انجام می‌گیرد که یکی از موانع عدم تکمیل زنجیره تعیین عوارض از سوی دولت است.
بحرینیان گفت: به بخش تولید که متشکل از کشاورزی، صنعت و معدن است وامهای کلان داده نشده و از سال 1338 تا سال 1384 صنعت، معدن و کشاورزی در وضعیت نامطلوبی قرار داشت که با آغاز تحریم‌ها و مدیریت سوخت خدمات رشد و فعالیت‌های صنعتی، معدنی و کشاورزی به شدت کاهش یافتند.
این عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: در گروه خدمات، خرده‌فروشی و عمده‌فروشی سرمایه به 48 درصد رسیده است که این موضوع ارزش افزوده با اصالت ایجاد نکرده است.
عضو کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران یادآور شد: از سال 1335 منابع اشتغال، منابع بودجه و عمرانی در حالت تعادل قرار داشتند که از سال 1385 تا 90 اقتصاد با تزریق منابع ریالی روند باثباتی را طی کرد.
او در پایان یادآور شد: اقتصاد کشور بانک محور است اما ترکیب بهینه تخصیص منابع در کشور وجود ندارد.
در این بخش از برنامه، مناظره دونفره آغاز شد. محمدحسین ادیب و علینقی مشایخی دو استاد دانشگاه که یکی منتقد بسته خروج از رکود دولت و دیگری مدافع کلیات این بسته بود، به انتخاب حضار به بخش مناظره دونفره راه یافتند.
* ادیب: با تغییر بخاری های گازسوز می توان 75 هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی کرد
در ابتدای این بخش محمدحسین ادیب اظهار داشت: من تصور می‌کنم چیزی که در بحثهای امروز مغفول ماند این است که واقعا راه‌حل خروج از رکود چیست؟
وی افزود: ما اکنون 400 هزار میلیارد تومان به مردم انرژی می‌دهیم که در این بین 90 هزار میلیارد تومان آن بنزین است.این استاد دانشگاه با بیان اینکه در همه دنیا خودرو ارزان و بنزین گران است گفت: در ایران خودرو قدرت دارد و در دولت فعلی لیدرهای صنعت خودرو پست‌های بالا دارد.
وی ادامه داد: اگر ما این 90 هزار میلیارد تومان یارانه بنزین را ندهیم و حتی اگر اینگونه حساب کنیم اگر خودرو تولید نکنیم با احتساب یارانه بنزین خودروهایی که در طول یکسال تولید می‌شوند و هزینه تولید خودرو در ایران سالی 50 هزار میلیارد تومان آزاد می‌شود که می‌توانیم این 50 هزار میلیارد تومان را به اولویت‌هایی همچون پارس جنوبی اختصاص دهیم.
ادیب تصریح کرد: اگر مردم 4 ماه یارانه نقدی خود را به خودروسازان بدهند تا خودرو تولید نکنند قیمت خودرو یک سوم قیمت فعلی می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بسته خروج از رکود دولت چک سفید بدون محل است، گفت: دولت در این بسته مشکلات را دیده اما راه‌حل درستی برای حل آنها ندیده است.وی ادامه داد: ما در طول سال 150 هزار میلیارد تومان مصرف گاز خانگی‌مان است که تنها می‌توانیم با تغییر کلاس بخاری‌ها آن را اصلاح کنیم و اگر وزارت نفت خود وارد شود و کلاس بخاری‌های گازسوز منازل را تغییر دهد می‌توانیم سالانه 75 هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی کنیم.
* مشایخی: خودروسازی ما مشکل تاریخی دارد
علینقی مشایخی در این بخش از مناظره با بیان اینکه خودروسازی ما مشکل تاریخی دارد تصریح کرد: خودروسازی در ایران همزمان با صنعت خودروسازی در کره شروع شد اما وقتی اکنون می‌بینیم هیوندای کره به اینجا رسیده حتما یک سیاست‌های مدیریتی درستی را اجرایی کرده‌اند.
وی افزود: خودروسازی ایران اکنون بدنه بزرگی دارد با تعداد زیادی شاغل و صنایع وابسته و ما نمی‌توانیم در یک مرحله به این حجم بزرگ توقف دهیم، بالاخره یک امکانات و سرمایه‌هایی در طول این سالها ایجاد شده و مهارت‌هایی شکل گرفته که شاید راه بهتر تغییر شکل کارکرد و اتصال خودروسازی ایران به خودروسازی دنیا است.
این استاد دانشگاه درخصوص موضوع بخاری‌های گازسوز گفت: موضوع اصلاح وسایل انرژی‌سوز که بخاری‌های گازی را نیز شامل می‌شود در این بسته دولت دیده شده تا از این محل صرفه‌جویی شود.
مشایخی اذعان داشت: این بسته بر مبنای سیاست‌هایی ایجاد شده که تورم کاهش پیدا کند، ثبات اقتصادی ایجاد شود و شرایط برای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی قابل پیش‌بینی شود، فضای کسب و کار راحت شود، مجوزها کم شود و با شفاف شدن و راحت شدن روند اجرای کارها فساد کم شود، مصرف انرژی را کاهش دهیم و در مجموع بتوانیم خروج از رکود را رقم بزنیم.
وی افزود: هیچ‌کس نمی‌گوید ثبات اقتصادی بد است، شاید سیاست‌ها کامل نباشد که در این صورت باید گفت در چه بخش‌هایی نیاز به اصلاح است و چه پیشنهادهایی مطرح است.
این استاد دانشگاه ابراز داشت: تشکیل یک شرکت در ایران 4 تا 6 ماه طول می‌کشد در حالی که در برخی نقاط دنیا یک شرکت در 20 دقیقه ایجاد می‌شود، این است که می‌گوییم فضای کسب و کار باید روان شود تا سرمایه‌های اقتصادی و انسانی معطل نماند.
وی ادامه داد: روان شدن فضای کسب و کار آیا غلط است؟ اینکه بانک‌ها باید از بنگاهداری خارج شده و به بانکداری بپردازد، آیا غلط است؟
* مشایخی: روان شدن فضای کسب و کار یکی از پایه‌های بسته سیاستی دولت است
مشایخی با بیان اینکه روان شدن فضای کسب و کار یکی از پایه‌های بسته سیاستی دولت است تصریح کرد: یکی دیگر از این پایه‌ها این است که بانک‌ها به بانکداری بپردازند. شاید بانک‌ها با اعتبارات تکلیفی و تورم زیاد بود که برای اینکه بتوانند کار کنند تصمیم گرفتند درآمدهای‌شان را در محل‌های ثابت هزینه کنند اما اکنون بانک‌ها اگر بخواهند باقی بمانند باید به بانکداری برگردند و این مساله کاملا درست است. فقط باید دید چگونه باید عمل کنند.
این استاد دانشگاه افزود: آیا جذب سرمایه‌های مردم در بازار سرمایه و رونق پروژه‌های سودآور جهت‌گیری غلطی است؟ یا دادن مشوق‌های مالیاتی برای خروج تولید از رکود رویکرد غلطی است؟ اینها کلیاتی است که در بسته دیده شده و هیچ کس به درست بودن آنها شکی وارد نمی‌کند.وی با بیان اینکه در کشور ما حمل‌ونقل جاده‌ای مسلط است، تصریح کرد: وقتی به جای حمل‌ونقل ریلی، حمل و نقل جاده‌ای در کشور گسترده شده است، 5 برابر سوخت بیشتر مصرف می‌کنیم و صنایعی که با توسعه حمل و نقل ریلی افزایش تولید دارند با این کار کاهش تولید پیدا کردند. باید اسم این دولت به گونه‌ای ثبت شودکه دولتی باشد که ایران را ریلی کرده و این مساله آنقدر مهم است که دولت باید همه‌جانبه به آن ورود پیدا کند.
مشایخی با بیان اینکه باید توجه داشت این بسته سیاستی در شرایط تورم و بیکاری درست شده گفت: اجرای این سیاست‌ها نیاز به جذب سرمایه از فعالیت درست بانک‌ها فعالیت بازار سرمایه، صندوق ذخیره ارزی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد.
وی افزود: نمی‌توانیم بگوییم هیچ کدام از این جهت‌گیری‌های آورده شده در این بسته خوب نیست، حتی برای کوچک شدن دولت هم باید این بسته فعال شود تا نیروهای غیردولتی بتوانند فعالیت کنند .
این استاد دانشگاه با بیان اینکه این بسته سیاستی با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های کلی اصل 44 در یک راستا است گفت: ممکن است بندهای این بسته سیاستی نیاز به اصلاح داشته باشد اما نگرانی ما اجرای این سیاست‌ها است.
وی افزود: در این بسته آورده شده کلیه مسائل مخل فضای کسب و کار رفع شود، روان کردن صادرات و باز کردن درهای صادراتی به سوی تولید نیازمند فعال شدن صندوق ضمانت و حمایت اعتبارات بانکی است که اجرای این موارد مشکل است. اینکه برای اجرای این بسته تشخیص و طراحی مسائل مخل فضای کسب و کار یک تا 1.5 سال طول بکشد، نمی‌توان انتظار اجرای درست سیاست‌های خروج از تورم را داشت، بلکه دولت باید از تمامی ظرفیت درون و بیرون دولت برای اجرای سریع و درست سیاست‌های این بسته استفاده کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در چند سال گذشته یک مصیبت بزرگ کشور به هم‌پاشیدگی ظرفیت‌های فنی و مهندسی کشور است، دولت کارفرمای بزرگی بود که بودجه و طرح می‌داد و بخش خصوصی آن را انجام می‌داد اما اکنون به جایی رسیده‌ایم که دولت به بخش‌های خصوصی بدهکار است و این شرکت‌ها نیز به بانک‌ها بدهکارند و این روند منجر شده که این شرکت‌ها در وضعیت پاشیدگی قرار گرفته است و پاشیده شدن این شرکت‌ها از بین رفتن سرمایه‌های ملی است.
وی افزود: تمام کسانی که دلسوزند باید به میدان بیایند تا ببینیم این سیاست‌ها چگونه اصلاح شود و چگونه کار باید جلو برود.
* ادیب: بسته خروج از رکود بسته آرزوهای دولت است
محمدحسین ادیب تصریح کرد: بانک‌های ایرانی نمی‌خواستند بنگاهداری کنند. این دولت بود که به جای بدهی‌اش به بانک‌ها ملک و بنگاه داد و در مواردی افرادی که وامهای بانکی را نتوانستند پرداخت کندد وثیقه‌های وام که ملکی بود ضبط شد و اینگونه بود که 90 درصد بانک‌ها در وصول مطالبات‌شان دارای بنگاه و ملک شدند. اگرچه برخی بانک‌ها به سرمایه‌گذاری روی املاک خود اقدام کردند.
وی افزود: در 4 ماه اول امسال دولت 49 درصد مالیات را افزایش داد که در اوج رکود، افزایش 49 درصدی مالیات را مثبت ارزیابی می‌کنیم؟
این استاد دانشگاه با بیان اینکه دوسوم اقتصاد کشور تحت پوشش مالیات نیستند، گفت: این افزایش 49 درصدی از بخش شفاف اقتصاد کشور گرفته می‌شود، در اوج رکود تشدید فشار مالیاتی عملکرد مناسبی نبود و اینگونه است که عملکرد دولت با بسته‌ای که ارائه داده متفاوت است.
ادیب با بیان اینکه دولت در این بسته آرزوهایش را گفته است، گفت: بیان آرزوها ایرادی ندارد و خیلی هم خوب است اما دولت نگفته پول آن را از کجا تامین می‌کند و دیناری منابع برای تحقق این موارد پیش‌بینی نکرده است.
وی ادامه داد: اولویت دولت پارس جنوبی است، در سال 91، 10 میلیارد دلار در پارس جنوبی سرمایه‌گذاری شد . در سال گذشته این رقم به 2.3 دهم میلیارد دلار رسید، این دولت ظرفیت تامین مالی ندارد و نمی‌تواند و بلد نیست منابع مالی جذب و تزریق کند.
این استاد دانشگاه اذعان داشت: در سال گذشته 7.5 میلیون تن تولید پتروشیمی ما به دلیل نداشتن خوراک گاز کم شد و تولید گاز مان فقط 7 میلیون متر مکعب اضافه شد چرا که وزارت نفت بلد نبود منابع جذب کند و تولید را افزایش دهد.
ادیب با تاکید بر اینکه ما مخالف جدی کلیات بسته سیاستی دولت نیستیم گفت: من می‌گویم این بسته ارائه شده از سوی دولت چک بی‌محل است، چرا که منابع تامین مالی ندارد.این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر هر خانواده ایرانی 200 گرم طلا داشته باشد اکنون 150 میلیارد دلار طلا در دست مردم است. در حالی که ذخایر استراتژیک آمریکا 75 میلیارد دلار است و همچنین مردم ایران 30 تا 40 میلیارد دلار، در خانه‌هایشان دارند و مردم تنها از این دلارها و طلاها نگهداری می‌کنند و آن را جایی سرمایه‌گذاری نکرده‌اند.
وی افزود: مردم به دولت اعتماد ندارند و می‌خواهند خودشان از سرمایه‌هایشان نگهداری کنند و تحت مدیریت خودشان باشد، راه‌حل این است که دولت به مردم اعتماد بدهد و مردم پول‌هایشان را به صحنه اقتصاد کشور بیاورند.
*مشایخی: پیشرفت کند پروژه های گازی ناشی از مدیریت ضعیف بوده است
علی نقی مشایخی در پاسخ به اظهارات ادیب گفت: اینکه اشاره کردید: افزایش مالیات در شرایط رکود مناسب نیست، کاملا درست است برای همین در بسته سیاستی دولت مشوق‌های مالیاتی برای تولیدکننده در نظر گرفته شده است.
وی افزود: نظام مالیاتی کشور از نظر اطلاعات بسیار ضعیف است و طرحی در کشور شروع شد که سعی کردند رصد کنند و من نمی‌دانم این افزایش 48 درصدی مالیات ناشی از این رصدها بوده یا به قول شما فشار به تولید ورشکسته افزایش یافته و چون نمی‌دانم اظهارنظر نمی‌کنم اما مشوق‌های مالیاتی در این بسته دولت برای تولید دیده شده است.
مشایخی با بیان اینکه پروژه‌های عسلویه در 8 سال گذشته آهنگ توسعه آرامی داشته گفت: برخی از این پروژه‌ها 4 سال طول می‌کشد تا به نتیجه برسد و دولت نمی‌تواند معجزه کند اما شاهد هستیم که برخی این پروژه‌ها در طول 8 سال گذشته با وجود اینکه شاید حدود 9 سال یا 10 سال از اجرای آنها می‌گذرد درصد قابل قبولی از پیشرفت ندارند در حالی که شرایط تشدید فشارهای تحریم در دو تا 3 سال گذشته بوده روند اجرای پروژه‌ها قبل از آن هم کند و ضعیف بوده که من این را ناشی از مدیریت ضعیف و اشتباه در اجرا می‌دانم که در ادامه منجر شده تولید در سال گذشته هم کم باشد اما تا آنجا که اطلاع دارم اکنون آهنگ پیشرفت پروژه‌ها زیاد شده است . وی ادامه داد: دولت باید اعتماد را جلب کند البته اینگونه نیست که مردم به دولت اعتماد نداشته باشند چرا که دولت جزئی از نظام است. مشایخی با اشاره به اینکه در بسته سیاستی دولت آورده شده که بخش غیردولتی فعال شود، گفت: آیا در جامعه ما افراد قابل اعتمادی هستند که مردم بتوانند به آنها اعتماد کنند؟ در این بخش مجری برنامه مناظره از 2 مهمان برنامه خواست که در یک جمله انتظار خود را به رئیس‌جمهور بگویند. علی نقی مشایخی در پاسخ گفت: من نگران اجرایی شدن سیاست‌های این بسته دولت هستم، دولت باید ظرفیت‌های اجرایی دولت را با شبکه کارشناسی و متخصصان خارج از دولت تجمیع کند تا بتواند به خوبی این سیاست‌ها را اجرایی کند.
محمدحسین ادیب در پاسخ به این سوال گفت: دولت با تبدیل شدن به یک موسسه بیمه بیکاری نمی‌تواند کشور را از رکود خارج کند.
منبع: اقتصاد آنلاین