مرکز خدمات فولاد ایران- خبرگزاری تسنیم: عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: تسهیل قوانین صادرات، ممانعت از ایجاد هزینه های اضافی برای بنگاههای تولیدی و تنظیم سیاستهای مالیاتی برای هدایت وجوه به سمت بورس از جمله موارد است که مجلس می تواند با وضع آنها از بازار سرمایه حمایت کند.
محمدرضا صادقی مقدم در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در خصوص نقش مجلس در سقوط شاخص بورس و نیز رکود معاملات بازار سهام گفت: ای کاش برخی نمایندگان مجلس در نطق خود هنگام بررسی لایحه بودجه 93 شرایط بورس را نیز درنظر می گرفتند و در چند نامه ای هم که پس از آن منتشر کردند سرمایه گذاران بورسی را با الفاظی نظیر رانت خوار خطاب نمی کردند؛ چرا که اینگونه اظهارنظرها شائبه عدم باور تیم اقتصادی مجلس به بازار سرمایه را به اذهان متبادر می کند که خود سبب بی اعتمادی شدید سهامداران به آینده بورس می شود.
شاخص کنونی واقعیت معاملات بورس نیست
این هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص روند حرکت شاخص بورس نیز اذعان داشت: شاخص بورس اوراق بهادار به علت استفاده از روش میانگین موزون در محاسبات و همچنین لحاظ نمودن بازده نقدی در آن(چه در هنگام صعود و چه در هنگام نزول) افزایش یا کاهش واقعی دارایی های مردم را نمایندگی نمی کند؛ چون تنها با مثبت بودن یک یا چند سهم بزرگ و شاخص ساز در مقابل منفی بودن تمامی نمادهای معاملاتی، شاخص کل مثبت می شود.
وی اضافه کرد: از دی ماه سال گذشته تاکنون میانگین قیمت سهام بدون در نظر گرفتن اوزان آنها در بازار سرمایه نزدیک به 50 درصد افت را نشان می دهد و این در حالی که شاخص کل در این مدت نزدیک به 20 درصد افت کرده است.
صادقی مقدم تصریح کرد: بنابراین نباید بازدهی 108 درصدی شاخص کل در سال گذشته این ذهنیت را ایجاد کند که دارایی تمامی سهامداران بورس اوراق بهادار تهران پارسال بیش از دو برابر شده است.
تاثیر نرخ ارز و تورم بر بورس
این استاد دانشگاه در خصوص ماهیت رشد بازار و دلایل برخی کارشناسان مبنی بر حبابی بودن آن و عدم تاثیرپذیری از افزایش نرخ ارز گفت: تاثیر نرخ ارز و تورم در کلیت بازار سرمایه با یک تاخیر زمانی صورت می گیرد که در تمامی روندهای اقتصادی 35 ساله کشور و در تمامی بازارها می توان آن را مدلسازی کرد و قابل توجیه است.
وی اضافه کرد: با افزایش آنی قیمت ارز شاخص بازار از آن تبعیت نمی کند و تغییرات آنی فقط ممکن است مربوط به رفتارهای هیجانی یک یا دو روزه باشد. صادقی مقدم با اشاره به این که روند رشد واقعی بورس متاثر از تاثیر واقعی این متغیرها بر عملکرد واقعی شرکت ها است گفت: افزایش نرخ ارز در سال گذشته به دو صورت بر شرکت های بورسی اثر گذار بوده است.وی ادامه داد: یکی از آنها تاثیر مستقیمی است که افزایش نرخ ارز بر شرکتهایی که فروش صادراتی داشتند و یا محصولات آنها در داخل بر مبنای قیمت جهانی قیمت گذاری می شوند داشت که از جمله این شرکتها می توان به صنایع پتروشیمی و صنایعی همچون فولاد اشاره کرد. وی گفت: بنابراین با افزایش سه برابری نرخ ارز، قیمت فروش آنها افزایش متناسب با آن داشته و از سوی دیگر بهای تمام شده محصولات این شرکتها به آن میزان از نرخ ارز متاثر نبوده است و این افزایش سودآوری سبب اقبال مردم به خرید سهام آنان شد؛ هرچند که در شرکتهایی همچون گروه های دارویی به علت تاثیرپذیری بیشتر بهای تمام شده نسبت به نرخ فروش این تاثیر پذیری منفی بوده است.
وی گفت: دومین مورد از تاثیر افزایش نرخ ارز بر شرکتهای بورسی مربوط به شرکت هایی است که محصولات جایگزین خارجی داشته و با افزایش نرخ ارز توان رقابتی آنها در بازار افزایش یافت و به تبع آن، این شرکتها توانستند در سال گذشته میزان فروش خود و نیز مبالغ فروش خود را تعدیل مناسب دهند که از جمله این شرکتها می توان صنایع لاستیک سازی، نساجی و کاشی را نام برد. این استاد دانشگاه اضافه کرد: محاسبه ارزی شاخص و یا قیمت سهام شرکت ها طی سال های گذشته به نحوی روشن کننده این موضوع است که طی این سالها آیا دارایی های افرادی که در بازاری مولد سرمایه گذاری کرده اند حفظ شده یا خیر و در مقابل بازدهی بازارهای سفته بازی ارز، ملک چگونه بوده است.
افزایش نرخ سپرده بانکی به بورس شک وارد کرد
وی گفت: در زمان اوج و صعود بورس نیز P/E بازار منطقی بود و اگر ریسک های سیستماتیکی چون نرخ سپرده بانکی به آن وارد نمی شد و بنگاهها فدای آن نمی شدند، روند سودآوری بنگاهها و نسبت ذکرشده منطقی باقی می ماند.
تاثیر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها بر افت بازار سرمایه
صادقی مقدم در خصوص تاثیر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها بر افت بازار سرمایه نیز تاکید کرد: واکنش معاملات بورس نسبت به قمیت خوراک پتروشیمی ها از زمان تصویب آن در مجلس نبوده است، بلکه از زمان ارائه لایحه بودجه به مجلس بود که نزول شاخص بورس اتفاق افتاد. وی با اشاره به این که سرمایه و سرمایه گذار هوشمند است و از ریسک های سیستماتیک گریزان گفت: بنابراین چه انتظاری می توان از سهامداران داشت زمانی که در لایحه پیشنهادی دولت این ابهام بزرگ در خصوص نرخ خوراک مطرح بوده و تمامی رسانه های تصویری و سایت های خبری و رسانه های منتسب به وزارت نفت خبر از افزایش های چند برابری را می دادند.
توقف عمدی نماد معاملاتی برخی شرکتها با بحث نرخ خوراک
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: دلیل عدم افت شاخص در روزهای پس از تصویب لایحه خوراک پتروشیمی ها بسته بودن نمادهای بورسی متاثر از این لایحه در تالار شیشه ای و نیز غیرقابل معامله بودن آنان بوده است و نمادهای این شرکت ها به مرور مورد بازگشایی قرار گرفتند؛ بنابراین این موضوع کاهش قیمت ها و افت شاخص در بورس را فرسایشی کرد و سقوط بورس در طول 6 ماه اتفاق افتاد که این رویداد از لطف سازمان بورس تلقی می گردد نه تفکر اقتصادی آن سازمان.
مجلس هم در ریزش بورس موثر بود
وی اضافه کرد: از سویی دیگر کاهش شاخص بورس تنها متاثر از قیمت نرخ خوراک نبوده، بلکه تعیین نرخ بهره مالکانه معادن نیز در این موضوع تاثیرگذار بوده است. صادقی مقدم گفت: نگاه جزیره ای و بخشی به اقتصاد ملی از سوی برخی از نمایندگان استانی مجلس که با توجه به مسئولیت ملی آنها، می توان از آن نمایندگان نیز خرده گرفت، سبب شد تا با وجود نظر کارشناسی مرکز پژوهش های مجلس مبنی بر نرخ حداکثر 23 درصدی، نرخ 30 درصد در صحن علنی مجلس به تصویب برسد. این استاد دانشگاه افزود: یکی از موارد قابل ذکر در زمان تصویب لایحه بودجه سال 93 در مجلس بویژه در موضوع نرخ خوراک پتروشیمی ها، طرف مشورت قرار گرفتن تعدادی از مشاوران گمنام و تا حد بسیار زیادی کم تجربه و جوان به جای نهادهای رسمی و پاسخ گو از سوی کمیسیون تلفیق و یا برخی از نمایندگان و مرکز پژوهش های مجلس بود.
وی تصریح کرد: بنابراین یکی از موضوعات مغفول مانده در این خصوص، طرح و توجه به این موضوع بود که گاز کالایی Untraded است و اگر در این واحدها مصرف نشود به راحتی قابلیت صادرات و فروش از طرق مختلف را ندارد و برای صادرات یا مصرف جایگزین، نیاز به سرمایه گذاری های زیادی دارد، لذا نمی توان آن را مانند کالای قابل معامله قیمت گذاری نمود.
راهکارهای حمایت مجلس و دولت از بورس
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به این که بازار سرمایه به عنوان فرزندی است که انتظار محبت از پدر و مادر خود را دارد و در این ایام از والدین خود که دولت و مجلس هستند به علت وارد کردن ریسک های سیستماتیک آسیب خورده است گفت: تسهیل و تشویق بی قید و شرط صادرات، ممانعت از ایجاد هزینه های اضافی برای بنگاههای تولیدی و افزایش قیمت نهاده های آنان، تنظیم سیاست های مالیاتی در حال تصویب در مجلس برای هدایت صحیح وجوه به سمت بازارسرمایه و بازارهای هدف بجای بازارهای موازی سفته بازی، فیلتر نمودن قوانین مغایر با تسهیل فضای کسب و کار توسط کمیسیون خاص به ویژه کمیسیون اصل 44 قانون اساسی از جمله موارد حمایتی است که مجلس می تواند با وضع آنها از بازار سرمایه کشور حمایت کند.
توسعه بازار اولیه در گرو رونق بازار ثانویه
صادقی مقدم در ادامه با بیان این که بازار ثانویه را می توان به مثابه آستری کت بازار اولیه تعبیر نمود که تنها از طریق آن می توان بازار اولیه را توسعه داد اظهار داشت: قطعا توسعه بازار ثانویه انگیزه توسعه بازار اولیه را رقم خواهد زد.
وی گفت: با توجه به بیانات چند روز پیش مقام معظم رهبری و ضرورتی که ایشان در حمایت از تولید ملی بیان نمودند امیدوارم نمایندگان مجلس در راستای عملیاتی کردن پیشنهادات سازنده و کاهش ریسک های سیستماتیک بازار سرمایه و در راستای کمک به توسعه هر چه بهتر و بیشتر این بازار، مساعدتهای لازم را به عمل آورند که استفاده از قوانین مادری همچون قوانین مالیات ها و یا قانون تجارت و برنامه های پنج ساله اقتصادی در این زمینه تاثیرگذار خواهد بود.
دغدغه هایی از جنس سهام عدالت
وی در پایان در خصوص بازدهی سهام عدالت واگذار شده به عموم مردم نیز این نکته را بیان کرد که در برخی از شرکت های واگذار شده همچون ملی صنایع مس ایران، بازدهی از زمان واگذاری تاکنون در حدود 25 درصد سالیانه بوده است (یعنی کمتر از تورم) و این در شرایطی است که معدن آن دائما مورد تعرض ازسوی رئیس هیأت مدیره آن شرکت می گیرد.
منبع: خبرگزاری تسنیم