آینده دریافت تسهیلات بانکی با نرخ موجود ( گام بعدی )
1381 لغایت 1390
v قیمت نفت از 23 دلار در سال 81 به حدود 100 دلار در سال 1390 افزایش یافت؛
v بزرگترین مشکل اقتصاد ایران در این فاصله 4 برابر شدن عرضه ارز به اقتصاد بود، استراتژی بانک مرکزی ثابت نگه داشتن قیمت ارز و افزایش قدرت خرید ارز از طریق رشد پایه پولی بود، از سال 81 لغایت 90حجم اسکناس 9 برابر و پایه پولی 7 برابر شد؛
v تورم گواه فزونی تقاضا بر عرضه است در این فاصله تورم در ایران 720 درصد بود و این نشان می دهد بانک مرکزی بسیار بیش از عرضه ارز به اقتصاد، قدرت خرید جامعه را افزایش داد، تورم 720 درصدی طی 9 سال، گواه 80 درصد تورم سالانه نسبت به سال پایه است؛
v در شرکت ها دو نوع سود قابل شناسائی است، سود ناشی از تورم و سود عملیاتی، در این فاصله زمانی سود 80 درصدی تورم نسبت به سال پایه بقدری بالا بود که شرکت ها را نسبت به سود عملیاتی کم توجه کرد، شرکت ها بر اساس سود ناشی از تورم سرمایه گذاری می کردند و نه سود عملیاتی.
v در سال 90، نسبت بازده سرمایه گذاری به بازده 1تا 3 درصد بود بر اساس این میزان بازده سرمایه، سرمایه گذاری در ایران غیر اقتصادی بود اما سود ناشی از تورم شرکت ها را نسبت به این گونه تحلیل کم توجه می کرد؛
v از سال 81 لغایت 90 سپرده های بانکی 800 درصد رشد کرد بطور متوسط رشد سپرده ها سالانه نسبت به سال پایه 89 درصد بود، رشد سپرده های بانکی به سبب رشد پایه پولی بود، ده برابر چاپ اسکناس جدید، سپرده ها رشد می کرد، در این فاصله حدود 20 بانک جدید تاسیس شد، منابع مورد نیاز برای تاسیس بانک های جدید از طریق رشد پایه پولی بود و بانکهای جدید چندان از محل منابع بانک های قبلی تغذیه نمی شدند؛
1391
v در سال 91 صادرات نفت نصف شد و نصف درآمد نفت صادراتی نیز به سبب تحریم، مسدود و غیر قابل استفاده شد، از سال 81 لغایت 90 رشد پایه پولی عکس العملی نسبت به افزایش سالانه درآمد بود و در سال 91 با یک چهارم وصول درآمد نفت، باید رشد پایه پولی متوقف می شد اما بر اساس گزارش تفریغ بودجه 91 و گزارش دیوان محاسبات، معادل نفت و میعانات گازی که درآمد آن وصول نمی شود بانک مرکزی از طریق رشد پایه پولی، ریال در اختیار دولت و شرکت ملی نفت قرار می دهد لذا رشد پایه پولی با توجه به یک چهارم شدن وصولی درآمد نفت به تورم سنگین سال 91 می انجامد؛
1392
v در سال 92 رشد پایه پولی متوقف می شود با توقف رشد پایه پولی سه اتفاق در اقتصاد رخ می دهد :
ده ماه پس از توقف رشد پایه پولی، تورم ماهانه در کشور در بهمن به یک دهم درصد یا صفر کاهش می یابد و یا تورم مهار می شود؛
v شرکت هائی که بر اساس سود ناشی از تورم و نه سود عملیاتی فعالیت می کردند دچار بحران شدند؛
v بی توجهی به نسبت بین سرمایه گذاری و بازده سرمایه غیر ممکن شد و شرکت هایی که اقدام به دریافت وام برای نوسان گیری از تورم می کردند با زیان قابل ملاحظه مواجه شدند؛
v عامل اصلی افزایش حجم سپرده های بانکی، رشد پایه پولی بود. با توقف رشد پایه پولی، سپرده های یک بانک فقط زمانی رشد می کند که سپرده های بانک های دیگر را جذب کند لذا مسابقه بین بانک ها برای جذب سپرده های یکدیگر به اوج خود می رسد؛
v با توقف رشد پایه پولی ، تورم پولی حذف می شود اما اقتصاد ایران دو نوع دیگر تورم به صورت اختفا دارد :
ü بودجه دولت ( عملکرد) در سال 1392 نسبت به سال 89 فقط 60 درصد افزایش یافته با کمی تسامح، نرخ کالا و خدمات دولتی با دلار 1600 تومان محاسبه می شود و نرخ کالا و خدمات دولتی متناسب با سه برابر شدن نرخ ارز افزایش نیافته است؛
ü نرخ گندم برای مصرف کننده با دلار 1000 تومان است؛
ü نرخ حامل های انرژی در ایران مساوی با قیمت های جهانی است مشروط بر اینکه دلار آن 450 تومان محاسبه شود؛
ü افزایش نرخ کالا و خدمات دولتی ، گندم و انرژی در آینده تورم زاست؛
ü 41 درصد یارانه انرژی صرف گرم کردن و سردگردن واحدهای مسکونی می شود، حذف یارانه انرژی در این حوزه به افزایش ارزش دارائی ها نمی انجامد؛
ü 39 درصد یارانه انرژی به بخش تولید است حذف یارانه انرژی به بخش تولید قابل مبادله با خارج، به تورم منجر نمی شود بلکه تنها باعث می شود تا واردات جایگزین تولیدات داخلی شود؛
ü افزایش نرخ کالا و خدمات دولتی تورم ایجاد می کند اما با این نوع تورم، ثروت مردم افزایش نمی یابد و کسانی که اقدام به دریافت وام از بانک ها می کردند انتفاعی نخواهند برد؛
ü با وجودی که در سال 92 تورم 20 درصد بوده اما قیمت زمین حداقل 40 درصد کاهش داشته است، طبیعت تورم در آینده منجر به افزایش ثروت وام گیرندگان نخواهد شد؛
1394-1393
v نرخ بهره موجود سیستم بانکی در شرایط نبود تورم منجر به افزایش ثروت نمی شود و بهره بانکی از سود عملیاتی، بازده سرمایه و اقتصاد بیشتر است و در نقطه ای در آینده، وام گیرندگان توان بازپرداخت تسهیلات را از دست می دهند اکنون وام گیرندگان از محل دارائی و سود سال های قبل اقدام به بازپرداخت تسهیلات می کنند.
لطفا جهت برقراری تماس ، اظهار نظر و انعکاس دیدگاه خود(در صورت تمایل)، با آدرس نویسنده، جناب آقای دکتر محمد حسین ادیب تماس حاصل فرمایید :
ایمیل: mhadib@irsteel.com فکس: 88822939