در تاریخ اقتصادی ایران ، سال 90 به عنوان یکی از سالهای شاخص ثبت خواهد شد چرا که اولین سالی بود که آثار اجرای حذف سوبسیدها در آن خود را نشان داد. در سال 90 شاهد اتفاقات زیر بودیم...
در تاریخ اقتصادی ایران ، سال 90 به عنوان یکی از سالهای شاخص ثبت خواهد شد چرا که اولین سالی بود که آثار اجرای حذف سوبسیدها در آن خود را نشان داد. در سال 90 شاهد اتفاقات زیر بودیم :
الف – نوسان شدید نرخ ارز در خرداد ماه روی داد که ارزش دلار به رکورد 1400 تومان رسید. پیامد این نوسان یک رکود 3 ماهه بود. نوسان دوم نرخ ارز باعث فرار سرمایه ها از بازار فولاد به سمت سکه ، دلار و دیگر کالاهایی شد که قابلیت نقدشوندگی سریع داشتند و یا از ضریب ریسک افت قیمت کمتری برخوردار بودند بخصوص املاک کوچک .
ب – برنامه هدفمند کردن یارانه ها معمولا همراه با تورم است اما این انتظار در بخش فولاد حداقل تا دی ماه محقق نشد دلیل آن سیاست های دولت برای کنترل قیمت ها از طریق بورس فلزات بود ، علت آنکه قیمت ها از دی ماه به بعد افزایش پیدا کرد تداوم این سیاست ها برای 9 ماه قبل بود چرا که صنعت فولاد با کاهش عرضه روبرو شده بود که البته این کاهش عرضه تنها به دلیل منجمد کردن قیمت ها در بورس فلزات نبود و دلایل دیگری هم داشت .
ج – پیدایش مشکلات ناشی از اعتبارات اسنادی بخصوص در نیمه دوم سال که باعث بروز دردسرهایی برای بسیاری از واردکننده ها و صنایع کشور شد. علی رغم آنکه هر کشوری در زمان اجرای برنامه حذف سوبسیدها نیاز به تجارت خارجی فعال دارد متاسفانه شرایط تحمیل شده بر واردکنندگان ایرانی عملا برای دولت هم دردسرهایی را بوجود آورد. آمار 11 ماهه واردات شمش در سال 89 معادل 4 میلیون و 774 هزار تن بوده است در حالی که در سال 90 آمار واردات برای دوره مشابه 2 میلیون و 373 هزار تن بوده که بیش از 50 درصد کاهش نشان می دهد. همین طور در مورد ورق گرم کویل واردات 11 ماهه سال 89 معادل یک میلیون و 920 هزار تن بوده در حالی که برای سال 90 به یک میلیون و 646 هزار تن رسیده است. واردات این دو کالا که برای صنعت فولاد ایران دو کالای مادر محسوب می گردد با افت شدید روبرو بوده است. جمع فروش بورس برای کلیه کالاها برای 12 ماه سال 7 میلیون و 893 هزار تن بوده در حالی که برای سال 90 کالاهای فروخته شده در بورس 7 هزار تن ثبت شده است.
د – سال 90 طرح مسکن مهر به مراحل پایانی خود تقریبا نزدیک شد از سوی دیگر به علت کاهش تقاضای دولت و سیاست های انقباضی بانک ها ، رکود وحشتناکی در بازار فولاد بوجود آمد این امر باعث شد که سرمایه ها از بخش فولاد به بخش های دیگر منتقل شود. از آنجا که تنها بخش املاک قدرت جذب این سرمایه ها را دارد احتمال بازگشت آنها در کوتاه مدت به بازار فولاد بعید است. این امر از یک سو باعث امیدواری است چرا که موجب می شود معاملات فولاد بیشتر بصورت نقدی صورت پذیرد و ریسک ورشکستگی کاهش یابد اما از طرف دیگر چالش سرمایه در گردش برای صنعت فولاد عمیق تر می گردد که این امر در نهایت به تولید لطمه خواهد زد .
در نهایت، میانگین قیمت فولاد در اسفند ماه سال 90 نسبت به فروردین همین سال با 2/39 درصد رشد روبرو شد که عمده افزایش قیمت در سه ماه پایانی سال صورت گرفت. این سه ماه با مجموعه عواملی از جمله افزایش نرخ ارز ، محدودیت عرضه مواد اولیه ، کاهش واردات و موارد دیگری روبرو بود که در بالا اشاره شد .
اما آنچه قابل تعمق است تاثیر سال 90 بر سال 91 می باشد . دو دیدگاه برای سال 91 وجود دارد :
دیدگاه اول معتقد است که سال 91 سال جهش قیمت هاست دلایل این دیدگاه عبارتند از :
1- حذف یارانه ها از بخش تولید که پیش بینی می شود تا 30 درصد به قیمت تمام شده اضافه کند .
2- سیاست چند نرخی شدن ارز آنچنان که به گفته مدیر کل ثبت سفارش سازمان توسعه تجارت ایران از سه طریق ارز مورد نیاز واردات تامین می شود. کالاهای اساسی و مایحتاج ضروری مردم از طریق بانک مرکزی، بخش دیگری از کالاها از طریق ارز حاصل از صادرات و بخش سوم ارز حاصل از منشا خارجی ( روزنامه دنیای اقتصاد ، شنبه 20/12/90 ، صفحه 5 ) این سیاست در واقع ادامه سیاست هدفمند کردن یارانه هاست . اما با در نظر گرفتن شرایط خاص سیاسی موجود که بر ایران تحمیل شده است .
3- شایعه احتمال افزایش نرخ پایه ارز
4- مشکلات ناشی از افتتاح اعتبارات اسنادی و همینطور مبادله اسناد آنها .
نباید فراموش کرد که سهم عمده واردات فولاد از سی آی اس است. اخیرا دولت شرایط گشایش اعتبار با روبل را برای واردات از این کشورها بوجود آورده است اما در این زمینه مشکلاتی وجود دارد :
اول آنکه روس ها هیچ وقت طرف های تجاری قابل اطمینانی برای هیچ کشوری نبوده اند .
دوم آنکه هزینه های صادرکننده ها به ایران به دلایل مختلف بالا می رود .
و سوم آنکه با توجه به شرایط خاص حاکم بر این معاملات بخش زیادی از فروشندگان کالا به ایران از دور رقابت خارج می شوند .
5- با توجه به سیاست های استکبار جهانی و احتمال شروع تحریم اقتصادی از اواخر خرداد عرضه مواد اولیه به بخش فولاد ایران دچار مشکل خواهد شد .
6- در یکسال اخیر صادرات فولاد رونق گرفته است با ادامه وضع موجود باید انتظار داشت که صادرات فولاد افزایش یابد همین امر می تواند به بالا رفتن قیمت ها منجر گردد .
اما دیدگاه دوم معتقد است که حداقل برای سه ماهه اول سال اتفاق خاصی نخواهد افتاد دلایل این گروه عبارتند از :
1- وارداتی که در خلال ماه بهمن و اسفند ثبت سفارش شده اند و با استفاده از ارز با نرخ 1226 تومان بوده اند در فصل اول سال 91 وارد می شوند بطور مثال بیلت با قیمت 670 دلار حداکثر 920 تومان تمام خواهد شد . میله گرد کره ای که اعتبار آن با ون کره باز شده در 780 دلار حداکثر هر کیلو 1100 تومان تحویل بندر امام تمام خواهد شد. این واردات اجازه نخواهد داد که قیمت ها در سه ماه اول سال تغییر زیادی بنماید .
2- بودجه سال 91 هنوز در مجلس مطرح نشده بنابراین دولت تا پایان اردیبهشت ماه ردیفی بنام بودجه های عمرانی نخواهد داشت بنابراین مصرف به حداقل خود خواهد رسید .
3- این اولین بار در تاریخ انقلاب اسلامی نیست که اعتبارات اسنادی ایران چه در زمان گشایش اعتبار چه در موقع مبادله اسناد به مشکل برخورد می کند. ایران کشور پهناوری است ، در زمینه تجارت سابقه چند هزار ساله دارد و از تجار باهوشی برخوردار است این امر باعث می شود تا روند عرضه کالا متوقف نگردد هر چند که ممکن است با فراز و نشیب روبرو گردد .
4- دولت عرضه فولاد در بورس کالا را منوط به هماهنگی با سیاست های تنظیم بازار نموده است. از آنجا که بخش عمده فولاد مصرفی در کشور در داخل تولید می گردد امکان نوسان قیمت محدود می باشد .
آنچه مسلم است سال 91 سالی است که هر لحظه آن می تواند همراه با تغییرات نفس گیر باشد . سالی است غیر قابل پیش بینی چرا که از یک طرف تداوم سیاست های هدفمند کردن یارانه ها تعقیب می شود از سوی دیگر کشور در مواجهه با مسئله تحریم های خارجی است. از یک طرف انتظار رکود می رود، از سوی دیگر تورم .
اما نباید فراموش کرد که سال آینده فرصتی تاریخی برای صنعت فولاد ایران است ما در کشورمان همه مواد اولیه ، نیروهای انسانی و منابع انرژی برای تولید فولاد را داریم اگر این عوامل با برنامه ریزی صحیح به عمل در بیاید سال 91 سال شکوفایی صنعت فولاد ایران خواهد بود آنچنان که در سال 90 شاهد بودیم کارخانه های بسیاری شروع به تولید نمودند بخصوص در بخش بیلت و شاید صادرات بیشتر فولاد .
جدول تغییرات قیمت انواع آهن آلات در بازار ایران در سال 1390
|
کالا نوع
|
متوسط قیمت فروردین ماه
|
متوسط قیمت اسفند ماه
|
در صد تغییر
|
|
ورق گالوانیزه
|
11,933
|
15,763
|
+32
|
|
ورق روغنی
|
9,902
|
13,613
|
+37
|
|
ورق سیاه
|
7,950
|
11,321
|
+42
|
|
گرد ساده
|
9,222
|
11,805
|
+28
|
|
گردآجدار
|
8,100
|
12,481
|
+54
|
|
نبشی
|
8,303
|
12,346
|
+48
|
|
ناودانی
|
10,036
|
12,665
|
+26
|
|
تیر 14
|
1,285,667
|
1,714,667
|
+33
|
|
تیر 16
|
1,583,333
|
2,092,667
|
+32
|
|
تیر 18
|
1,937,333
|
2,748,333
|
+41
|
|
تیر 20
|
2,948,000
|
3,746,667
|
+27
|
|
تیر 22
|
3,016,667
|
4,498,667
|
+49
|
|
تیر 24
|
3,443,333
|
5,105,333
|
+48
|
|
تیر 27
|
3,891,333
|
5,984,667
|
+53
|
|
|
|
میانگین
|
+39.2
|
باآرزوی
سلامتی
موفقیت و
شادکامی
به مناسبت سال جدید
مرکز خدمات فولاد ایران
محمد چیت ساز